PSIXOLINGVISTIKA FANINING TARIXIY RIVOJLANISH BOSQICHLARI

Authors

  • Azizbek Shermamat o‘g‘li Esanov 1-bosqich tayanch doktorant Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti

Keywords:

psixolingvistika, til va miya, Platon, “G‘or allegoriyasi”, tafakkur hosilalari (mental reprezentatsiya), tilni o‘zlashtirish, tabiiy til, kognitiv neyropsixologiya, F.Gall, frenologiya, Broka, Vernike, Lixthaym, afaziya, Broka-Vernike-Lixthaym modeli.

Abstract

Mazkur maqolada psixolingvistika fani rivojlanish tarixining eng qadimgi bosqichidan boshlab XX asrning ikkinchi yarmigacha bo‘lgan davrda til, uning tabiati va xususiyatlari haqidagi dastlabki tasavvurlar qisqacha ko‘rib chiqiladi. Bunda jumladan zamonaviy psixolingvistika fanining rivojlanish tarixini bir necha tarixiy davrlarga bo‘linib, dastlab qadimgi Misr va yunon faylasuflarining qarashlari, keyinchalik o‘rta asrlarda amalga oshirilgan ba’zi tajribalar, undan so‘ng XIX asrning kognitiv neyropsixologiyasi va tilshunosligi rivoji masalalari qisqacha koʻrib chiqiladi. Mazkur maqolamiz zamonaviy psixolingvistika fanining paydo bo‘lguniga qadar qanday bosqichlardan oʻtganligi va qay tarzda rivojlanganligini o‘rganishga bag‘ishlangan ilmiy tadqiqotlarimizning dastlabki natijasi hisoblanadi.

References

Breasted, J. H. (1930). The Edwin Smith surgical papyrus. Illinois: The University of Chicago Press.

Campbell, R. N., & Grieve, R. (02 1999 г.). Ancient and medieval experiments on child language: A comment on Bonvillian, Garber and Dell (1997). First Language(19 (55)), стр. 91-98. doi:DOI:10.1177/014272379901905504

Ferrari, G. R. (Ред.). (2000). Plato. The Republic. (T. Griffith., Перев.) Cambridge: Cambridge University Press.

Finger, S., & Eling, P. (2019). Franz Joseph Gall, Naturalist of the Mind, Visionary of the Brain. Oxford: Oxford University Press.

Herodotus. (1890). History. New York: Pearson.

LaPointe, L. L. (2013). Paul Broca and the Origins of Language in the Brain. San Diego: Plural Publishing.

Levelt, W. J. (2013). Psycholinguistics. The Pre-Chomskyan Era. . Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.

Lichtheim, L. (1885). On aphasia. Brain(170), стр. 433-484.

Manning, L., & Thomas-Antérion, C. (2011). Marc Dax and the discovery of the lateralisation of language in the left cerebral hemisphere. Revue neurologique(167(12)), 868–872. doi:10.1016/j.neurol.2010.10.017

Modrak, D. K. (2001). Aristotle’s Theory of Language and Meaning . Cambridge: Cambridge University Press.

Osgood, C. E. (1954). Psycholinguistics. A survey of theory and research problems. Psycholinguistics. A survey of theory and research problems (стр. 212). Baltimore: Waverly Press.

Sofia, A. (2023). The Human Brain in Ancient Egypt: a medical and historical re-evaluation of Its function and importance. Oxford: Archaepress.

Stookey, B. (1963). Jean-Baptiste Bouillaud and Ernest AUBURTIN. Early studies on cerebral localization and the speech center. Journal of the American Medical Association (JAMA), 1024-9.

Wernicke, C. (1874/1969). The symptom complex of aphasia: A psychological study on an Anatomical basis. В R. Cohen, & M. Wartofsky (Ред.), Proceedings of the Boston Colloquium for the Philosophy of Science 1966/1968. . 4. Springer, Dordrecht.: Boston Studies in the Philosophy of Science . doi:10.1007/978-94-010-3378-7_2

Wittgenstein, L. (1958). Philosophical investigations. (G. E. Anscombe, Перев.) New York: Macmillan.

Rasm 1. https://studiahumanitatispaideia.blog/tag/platonismoaccademia-filosofia/

Rasm 2. https://cdn.britannica.com/51/4351-050-83D6C4C9/surface-hemisphere-brain.jpg

Rasm 3. https://image.slidesharecdn.com/brainandaphasia-091204140642-phpapp01/95/brain-and-aphasia-20-728.jpg?cb=1346351598

Downloads

Published

2023-11-15

How to Cite

Esanov , A. S. o‘g‘li. (2023). PSIXOLINGVISTIKA FANINING TARIXIY RIVOJLANISH BOSQICHLARI . Innovative Development in Educational Activities, 2(21), 42–49. Retrieved from https://openidea.uz/index.php/idea/article/view/1780