YER OSTI QAZILMALAR MASSIVIDA AJRATMALAR, DEFORMATSIYALAR VA ZO'RLANISHLARNING TARQALISH QONUNIYATLARINI KOMPYUTER SIMULATISIYASI

Maqolada tosh massivining kuchlanish-deformatsiya holatini (SSS) kompyuter simulyatsiyasi natijalari keltirilgan. Simulyatsiya natijalariga ko‘ra, kuchlanishlar, deformatsiyalar va siljishlarning to‘liq vektori aniqlandi. Misol tariqasida uzluksiz va zaiflashgan qatlamli massivda olib borilgan qazib olish ta’sirida vertikal siljishlarning taqsimlanishi keltirilgan. Modelda xarakterli vertikal bo‘limlar tanlab olindi, unga  ko‘ra hisoblangan qiymatlar tanlandi va grafiklar chizildi. Ishchi tomonida, II bo‘lim  va ish o‘qi bo‘ylab, II-II bo‘lim. Yagona ishning ta’sirini baholash qattiq massivning deformatsiyasi paytida olingan va ish ta’sirida zaiflashgan grafiklarni solishtirish orqali amalga oshirildi. Misol tariqasida, II bo‘lim bo‘ylab ishlaydigan rivojlanish yaqinidagi gorizontal,  vertikal siljishlar, gorizontal, vertikal kuchlanishlar va gorizontal, vertikal deformatsiyalarning tarqalish xarakterining o‘zgarishi grafiklari keltirilgan. Olingan natijalar Excel, Surfer dasturlari yordamida grafiklar shaklida ko‘paytirildi.